v

v

۱۳۹۰/۱۰/۱۵

تحقیقی کوتاه بر "رقص و جایگاه آن در فرهنگ بلوچ"


رقص ها نیز بر اساس مناطق توزیع شده اند؛ «چاپ» که دوچاپی هم نامیده می شود در جنوب بلوچستان رایج است،


پژوهنده؛ ابراهیم حسین بر

رقص ها نیز بر اساس مناطق توزیع شده اند؛ «چاپ» که دوچاپی هم نامیده می شود در جنوب بلوچستان رایج است، «صحبت»/
Suhbat/ در شمال (در بلوچستان ایران «صحبت» به معنای عام «رقص» و «صحبتی» به معنای «رقاص» است) و «دریس»/dris/ در شرق بلوچستان رواج دارد.

«دریس» در تمام مراسم ملی مهم اجرا می شود و بنابراین می توان از آن به عنوان رقص ملی بلوچ یاد کرد. کلیه این رقص ها که شامل «اَمبا» (رقص های کاری ساحل نشینان) و «لِوا»/
lewaa/(رقص های بزمی ساحل نشینان) نیز می شوند، در شیوه اجرا بسیار شبیه یکدیگرند جز اینکه اجرا کنندگان «دریس» در طی رقص دو شمشیر یا دو تکه چوب را به نوبت از دو سو به شمشیر یا چوب اجراکننده ی کناری می کوبند. حرکات «چاپ»، «دریس» و «صحبت» همگی شامل یک درنگ گام، یک گام و یک چرخش حول دایره ای هستند که در طی رقص به تدریج به سرعت آن ها افزوده می شود. «چاپ» و «دریس» تنها توسط مردان اجرا می شوند. زنان در گذشته «صحبت» را در دایره هایی که به دو نیم دایره ی زنان و مردان تقسیم می شد، می رقصیدند اما امروزه تنها در دایره های زنانه و در بافت های روستایی می رقصند.

موسیقی «دریس» توسط «سروذ» و یک یا دو «دمبورگ» نواخته می شود در حالی که رقص های دیگر توسط «دهل» و «سورنا» (نوعی قره نی) اجرا می شود. به جای «سورنا»، «گور»/
gurr/ هم زده می شود که نوعی صدف حلزونی بزرگ است که از دریا صید شده و به عنوان ساز موسیقی استفاده می شود. «دریس» اساساً رقصی رزمی است که عموماً قبل و بعد از نبرد قبایل و طوایف به جهت تهییج احساسات جنگاوری یا جشن پیروزی در جنگ، اجرا می شد. اجرا کنندگان «دریس» همیشه مردانی از طبقات بالای اجتماعند، «دوچاپی» و «صحبت» اما توسط مردانی از هر طبه اجتماعی اجرا می شوند و «اَمبا» و «لِوا» نوعاً توسط ساحل نشینان ماهیگیر که اغلب از طبقات پایین اجتماع اند اجرا می شوند.

علاوه بر رقص های بزمی، برخی رقص های درمانی و شفابخش همچون «شِکی»، «شِپَرجا» و «مالِد» نیز وجود دارند که با مناجات و اذکار مذهبی همراهند. «چوگان» به خصوص در میان فرقه مسلمانان «ذکری» اجرا می شود که نوعی رقص دایره وار (سماع) است که در آغاز با سرعت اندک و درجا زدن آغاز می شود و به تدریج به سرعت آن افزوده می شود و نزدیک به یک ساعت طول می کشد. «چوگان» تنها توسط مردان اجرا می شود اما در طول اجرای آن یک خواننده زن عابد نیز آواز می خواند. در «چوگان»  اشعار شاعرانه در مرحله نخستین رقص که کند و آرام است، حدوداً پانزده هجایی اند ولی زمانی که رقص دور می گیرد و تند می شود طول هجای ابیات، در اوج رقص به سه یا چهار هجا تقلیل می یابد.

Source: http://www.estoun.net/index.php/technology/science/411----q------q

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر