v

v

۱۳۹۱/۱۲/۰۶

موج جدید ترورها در ایرندگان یاسر کرد



آنچه تمرکز این یاداشت است ، تعارضات خونینی است که بیش از سه دهه ایرندگان را در برگرفته و هر از چندگاهی قربانیانی را از چهره های شاخص می گیرد. که آخرین نمونه آن ترور حاج یعقوب ایرندگانی است که صبح امروز در جلوی درب اصلی اداره آموزش و پرورش شهرستان خاش اتفاق افتاد .

اختصاصی ندای زاهدان - یاسر کرد - شهرستان خاش دارای سه بخش( مرکزی ، ایرندگان و نوک آباد) و سه رودخانه دائمی ( ایرندگان ، سنگان و کارواندر) است . بخش ایرندگان که حوزه وسیعی را در بر می گیرد در 80 کیلومتری خاش واقع شده است. عمده روستاهای این بخش در حاشیه رودخانه های پر آب ایرندگان و مرنتاک که از رشته کوههای : بیرک ، کوههای پنج انگشت و نیلگان خاش و کوههای شمالی سرباز سرچشمه می گیرند ؛ بوجود آمده اند. این رودخانه ها نقش مهمی در ایجاد یک تجمع جمعیتی و کشاورزی پر رونق داشته است. خرما ، برنج و مرکبات ایرندگان مشهور است.

از لحاظ اقلیمی هم ایرندگان منطقه ای خاص است. منطقه وسیع ایرندگان محل تلاقی دو رویشگاه خلیج عمانی و ایران - تورانی است. در واقع در قسمتهای شمالی این منطقه شما می توانید ویژگیهای جانوری و گیاهی و زمین شناختی ایرانی را ببینید و در مرکز و جنوب این دهستان نیز ویژگیهای خلیج عمانی خود نمایی می کند. جمعیت این بخش بر اساس سرشماری سال 1385: 12695 نفر بوده و شامل سه دهستان کهنو و ایرندگان و سر کور است .

از لحاظ اجتماعی نیز این بخش مختصات خاص خود را دارد . در واقع ساختار اجتماعی این منطقه متاثر از اقلیم متفاوت و و ویزگیهای خاص اقتصادی که هم بر مبنای گله داری و هم بر مبنای کشاورزی است ؛ سامان یافته است. در یک طرف ، عقبه طوایف گله دار سرحد در منطقه حضور دارند و در طرف دیگر ، اقشار مختلف اجتماعی سامان یافته بر گرد اقتصاد کشاورزی.

با استقرار اولین دبستان که همزمان با شهر خاش و سنگان ایجاد شد ، ایرندگان به دنیای مدرن وارد شد. در حال حاضر این منطقه دارای نیروی انسانی تحصیلکرده ای است که در بسیاری از ادارات استان از جمله : خاش ، زاهدان ، ایرانشهر مشغول فعالیت هستند . فقط در حال حاضر 180 خانوار ایرندگانی که اکثریت آنها کارمندان ادارت دولتی هستند فقط در چابهار ساکن هستند.

از دیرباز رودخانه ایرندگان ، پذیرای مهاجرین مختلف بوده است. در واقع بخش مهمی از تعارضاتی که در منطقه وجود دارد به دلیل همین مختصات اجتماعی ویژه و شرایط و تحولات نیروهای تاثیر گزار اجتماعی بوده است. تا پیش از انقلاب در این اکتون (تلاقی) سرحد و مکران ، هم نظام اجتماعی طایفه ای سرحد با با محوریت طایفه و تحت نظر و سرپرستی « سرداران مالدار»(به تعبیر عبدالوهاب شعلی بر) و جود داشته اند و هم خوانین فئودال . اما پس انقلاب این ساختار اجتماعی فرو ریخت. در منطقه ایرندگان نیروهای اجتماعی دیگری نیز ظهور کردند و در تحولات اجتماعی خواستار سهم ویژه شان شدند.

اما آنچه تمرکز این یاداشت است ، تعارضات خونینی است که چندین دهه ایرندگان را در برگرفته و هر از چندگاهی قربانیانی را از چهره های شاخص می گیرد. که آخرین نمونه آن ترور حاج یعقوب ایرندگانی است که صبح امروز در جلوی درب اصلی اداره آموزش و پرورش شهرستان خاش اتفاق افتاد .

اما سوال این است که ریشه این تعارضات ، ترورها و قتل های خونین در چیست؟

چنانکه ملاحظه کردید در گذشته بدلیل اعمال نوعی نظم خانخانی ، تعارضات در آن سلسله مراتب حل و فصل می شد .اما پس از انقلاب اسلامی به دلیل از اعتبار افتادن مشروعیت خوانین ، جدالها طایفه ایی به سرعت رنگ و بوی خون را به خود می گیرد. حتی طبقه روحانیت که به نوعی جانشین خوانین شده بود نیز از عاجز از حل تعارضات بوده است. البته بعد از تحولات گسترده ای که علی الخصوص در طی دهه اخیر از لحاظ نگرشی و ارزشی در میان خانواده های ایرندگانی اتفاق افتاد - ارزشهایی مانند : تحصیلات و کار - شاهد رکود دعواهای خونین طایفه ای و شکل خاص فامیلی آن در طول دهه گذشته بودیم.

موج جدید ترورها در سال اخیر که با ترور مرحوم زرین آغاز شد و امروز هم حاج یعقوب را از ایرنگان گرفت ، زنگهای خطر را به صدا در آورده است. به نظر می رسد که تعارضات طایفگی و فامیلی با همراهی عواملی دیگر مانند : فقر ، بیکاری و اعتیاد زمینه ساز موج جدید ترورهاست. که متاسفانه بدلیل آزادی قاتلین ، شکل زنجیره ای به خود گرفته است.

سابقه ایرندگان نشان داده است که اگر این ترورها ادامه یابد ، به سرعت اپیدمی شده و بسیاری از تعارضات معمولی و پیش پا افتاده به قتل و ترور می انجامد. عرض کردم که زنگهای خطر به صدا در آمده است از این نظرگاه است که باید به سرعت در همه سطوح( دولتی و لایه های مختلف مردم) به آن واکنش نشان داده شود. به نظر می رسد اولین راه حل مبارزه با این مساله ورود پرقدرت نیروهای انتظامی و امنیتی است اما ریشه های اصلی در بیکاری و اعتیاد جوانان است که خود راه حلهای خاص خود را می طلبد. فراموش نکنیم ، ایرندگان در دوره ای توانست با اشتغال و تحصیلات بر جدالهای خونین فائق آید.

در پایان : زمانی از دوستی روشنفکر پرسیدم : با نقد گذشته و سنتهای آن نظیر : طایفه و خان در پی چه چیزی هستی ؟ جواب داد:

به نقد گذشته می پردازم تا بشکنم بتها و توهماتی را که در ذهنهای مردم این استان طی هزاره ها ایجاد شده و مانع بوجود آمدن اندیشه های نو و کنشگران منطقی و آگاه شده است.


هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر